Dil sembollerin belirli kurallar çerçevesinde iletişim amacı ile kullanılmasıdır. Bebeklikten itibaren dil gelişimi başlamaktadır. Bunun en ilkel şekli ağlama davranışıdır. Etrafındaki yüz ifadelerini gözlemleyen, normal gelişim gösteren bebekler, duyguları hisseder ve nesne ile insanlar arasında bulunan ilişkiyi biçimlendirmeye başlarlar. Altı ve yedinci aylarda bebekler babıldamaya başlar ve diğer insanların ağlayarak dikkatini çekmeye çalışırlar. 10 ay - 1 yaşında ki çocuk o ana dile ait sesler kullanılır fakat anlaşılmazdır. Bunlar çocuk için sözcük yerini tutar. Net olmasa da 1- 2 kelime söyleyebilir. 12-15 ayları arasında çocuklar iletişim amacıyla ilk sözcüklerini kullanmaya başlar. İlk 18 ayda çocukların kelime dağarcığında yaklaşık 50 kelime bulunur. 2 yaş civarında konuşmanın anlaşılabilirliği %26-50 iken; 3 yaşta %71-80 ve çocuk artık 4 yaşına geldiğinde ise %100 düzeyine ulaşır. Yukarıda normal gelişim gösteren çocuklarda dil özelliklerinden bahsettik. Bazen çocuklar çevresel faktörler veya genetik faktörler sebebiyle bu yaş seviyelerine geldiğinde, sözcük çıktısı yaşıtlarından geri takip eder ya da 3 yaşına geldiği halde hala kendini ifade edemez ise gelişimsel dil bozukluğundan bahsedebiliriz.

Peki, nedir bu gelişimsel dil bozukluğu. Herhangi bir nedenselliği olmayan, ifade etme becerilerinde yaşanan, bireyin günlük yaşamdaki iletişimini ve öğrenmesini engelleyen, kalıcı ve kendiliğinden kapanmayacak derecedeki güçlükleri ifade eden nöro-gelişimsel bir bozukluğa gelişimsel dil bozukluğu diyoruz. Gelişimsel dil bozukluğunda dil sorunları; otizm, down sendromu, zihinsel yetersizlik, beyin hasarı, çocukluk çağı afazisi gibi sebeplerden kaynaklanmamaktadır. Ailede dil bozukluğu veya disleksi öyküsü, cinsiyetinin erkek olması, geniş bir ailede küçük kardeş olma ve ebeveynlerin eğitim düzeylerinin düşük olması gelişimsel dil bozukluğu açısından risk faktörleridir.

Gelişimsel dil bozukluğu yaşayan çocuk 5 yaş sonrası fonolojik zayıflıklar yaşar, fonolojik çözümlemede hatalar yapar ve dil alanlarında güçlük çekip cümle kurmada zorlanır. Bundan kaynaklı, okul çağına geldiğinde halen dil bozukluğu yaşayan bir çocuk harfleri tanımada ve yazı yazmada problemler oluşur. Okuma- yazmayı güçlükle öğrenmeye çalışan bir çocuk daha sonraki dönemlerde okuduğunu anlamada güçlükler çekecektir, bu da akademik başarısını oldukça etkileyen önemli bir problem olarak karşımıza çıkar. Bu sebeple yukarıda bahsedilen yaşlarda, dil gelişiminde bir problem görüyorsanız muhakkak bir dil ve konuşma terapistinden yardım almalısınız ve terapi sürecine erken çocukluk döneminde başlamalısınız.

DİL VE KONUŞMA TERAPİSTİ

YETKİN GÖCEN

KAYNAKÇALAR

1. American Psychiartic Publishing, Diagnostic and statistical manual of mental disorders. (DSM-5®). American Psychiatric Publishing, Inc; 2013.

2. Özkan M. İnsan İletişim ve Dil ,1.Baskı. Ġstanbul, Akademik Kitaplar, 2009.

3. Bleile KM. Manual of articulation and phonological disorders: Infancy through adulthood, Thomson/Delmar Learning, 2004.

4. Bishop, D. V., Snowling, M. J., Thompson, P. A., Greenhalgh, T. & Catalise‐2 Consortium, Adams. (2017). Phase 2 of CATALISE: A multinational and multidisciplinary Delphi consensus study of problems with language development: Terminology. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 58(10), 1068-1080. doi: 10.1111/jcpp.12721

5. Rudolph, J. M. (2017). Case history risk factors for specific language impairment: A systematic review and meta-analysis. American journal of speech-language pathology, 26(3), 991-1010. doi: 10.1044/2016_ajslp-15-0181

6. Hayiou‐Thomas, M. E., Carroll, J. M., Leavett, R., Hulme, C., & Snowling, M. J. (2017). When does speech sound disorder matter for literacy?. The role of disordered speech errors, co‐occurring language impairment and family risk of dyslexia. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 58(2), 197- 205. doi: 10.1111/jcpp.12648